Sáng 26/8 tại TP.HCM, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Lê Quang Mạnh chủ trì Hội thảo góp ý Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi).
Hội thảo nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đảm bảo tính đồng bộ với các luật liên quan, đồng thời nâng cao hiệu quả hoạt động của tổ chức bảo hiểm tiền gửi trong việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và góp phần duy trì ổn định hệ thống tài chính - ngân hàng.
Hội thảo lấy ý kiến về Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) tại TP.HCM
Phát biểu tại hội thảo, Phó Chủ nhiệm Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Lê Quang Mạnh nhấn mạnh việc xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) là cần thiết để tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng, giúp tổ chức bảo hiểm tiền gửi nâng cao năng lực tài chính, tham gia sâu hơn vào quá trình cơ cấu lại các tổ chức tín dụng. Qua đó, quyền lợi người gửi tiền được bảo vệ tốt hơn, đồng thời góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống tín dụng và an toàn xã hội.
Chuyên gia kiến nghị nâng hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi
Dự thảo Luật gồm 8 Chương, 44 Điều, trong đó bãi bỏ 2 Điều; sửa đổi, bổ sung 28 Điều; giữ nguyên 9 Điều; bổ sung mới 7 Điều.
Tại hội thảo, các chuyên gia đề xuất bổ sung quy định về thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm, bao gồm chi trả trong trường hợp đặc biệt; đồng thời kiến nghị xem xét điều chỉnh hạn mức chi trả bảo hiểm và áp dụng cơ chế phí bảo hiểm tiền gửi phân biệt.
Hoàn thiện hành lang pháp lý, bảo vệ quyền lợi người gửi tiền
Ông Nguyễn Hoàng Minh - Trưởng Văn phòng đại diện Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tại TP.HCM, cho rằng dự thảo đã quy định rõ thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ trong việc quyết định mức phí bảo hiểm tiền gửi. Theo đó, việc áp dụng phí đồng hạng hoặc phân biệt sẽ căn cứ tình hình thực tiễn của hệ thống tổ chức tín dụng từng thời kỳ. Trong tương lai, khi các điều kiện cho phép, có thể tiến tới áp dụng cơ chế phí phân biệt để khuyến khích hoạt động lành mạnh, minh bạch.
PGS.TS Đinh Dũng Sỹ - Hội Luật gia Việt Nam, nhấn mạnh hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi hiện nay là 125 triệu đồng (áp dụng từ năm 2021) đã bộc lộ nhiều bất cập. Do vậy, cần thiết phải điều chỉnh tăng hạn mức chi trả trong thời gian tới để bảo đảm tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, củng cố niềm tin công chúng đối với hệ thống ngân hàng, qua đó nâng cao hiệu quả chính sách bảo hiểm tiền gửi trong việc giữ vững ổn định tài chính - ngân hàng.
Toàn cảnh hội thảo
Dự kiến trình Quốc hội xem xét thông qua vào kỳ họp tháng 10/2025
Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cùng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ghi nhận toàn bộ các ý kiến góp ý. Dự kiến, dự án Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp tháng 10/2025. Đây được xem là dấu mốc quan trọng, khẳng định sự quan tâm của Quốc hội đối với vai trò thiết yếu và tính cấp bách của việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động bảo hiểm tiền gửi trong giai đoạn hiện nay.
Ông Nguyễn Đức Dũng - Tổng Thư ký Hiệp hội QTDND Việt Nam phát biểu tham luận tại Hội thảo
Phát biểu tham luận tại Hội thảo, ông Nguyễn Đức Dũng - Tổng Thư ký Hiệp hội đã đánh giá cao và ghi nhận những thành tựu Bảo hiểm tiền gửi đạt được trong suốt 25 năm qua. Hiện nay, BHTG Việt Nam đã chủ động nghiên cứu, tham mưu xây dựng dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) trên cơ sở rút ra từ kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn Việt Nam, khắc phục hạn chế thời gian qua. Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) lần này đã bổ sung nhiều điểm mới, bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, phù hợp thông lệ quốc tế, đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Do vậy, về cơ bản Hiệp hội nhất trí với dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), đồng thời xin đề xuất sửa đổi, bổ sung 4 nội dung sau:
1/ Khoản 1 Điều 21. Phí bảo hiểm tiền gửi
Hiệp hội đề xuất sửa đổi, bổ sung như sau (phần in đậm):
“1- Thủ tướng Chính phủ quy định mức phí bảo hiểm tiền gửi, việc áp dụng phí bảo hiểm tiền gửi đồng hạng hoặc phân biệt phù hợp với đặc thù hệ thống tổ chức tín dụng Việt Nam trong từng thời kỳ nhất là đối với hệ thống quỹ tín dụng nhân dân trên cơ sở đề nghị của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam”.
Lý do đề xuất:
- Theo Luật Các TCTD số 32/2024/QH15, hệ thống QTDND đã hình thành Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống QTDND là lớp phòng ngừa rủi ro hiệu quả, thực tiễn nhiều năm qua cho thấy Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống QTDND đã lần hỗ trợ kịp thời để ngăn ngừa đổ vỡ dây chuyền, tức là đã chia sẻ vai trò “phòng ngừa rủi ro” song song với BHTG.
- Hệ thống QTDND vừa phải nộp phí BHTG, vừa phải duy trì Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống nên gánh nặng tài chính lớn hơn các loại hình TCTD khác. Vì vậy, cần cơ chế chia sẻ phí giữa BHTG và Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống, vừa giảm gánh nặng cho QTDND, vừa khuyến khích QTDND tự bảo vệ mình tích cực hơn trong phòng ngừa rủi ro.
- Việc áp dụng mức phí bảo hiểm tiền gửi cho QTDND nên thực hiện như Nội dung dự thảo Đề án Cơ cấu lại hệ thống QTDND và NHHTX 2025-2030, định hướng 2045 của Ngân hàng Nhà nước báo cáo Bộ Chính trị là: “Nghiên cứu, quy định chia sẻ đóng BHTG cho Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống (quy định tỷ lệ phí của QTDND tương tự các loại hình TCTD khác nhưng 50% số nộp cho BHTG để bảo đảm an toàn hệ thống, 50% chuyển về Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống…”.
Do vậy, Hiệp hội rất nhất trí nội dung dự thảo Luật. Đây là một quy định mở, linh hoạt, tạo cơ sở pháp lý để Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể, cho phép áp dụng mức phí hợp lý hơn, nhất là đối với hệ thống QTDND (khi phải đóng 2 loại phí). Trong thời gian tới, Hiệp hội đề xuất tổng tỷ lệ phí đóng BHTG và phí nộp Quỹ bảo đảm an toàn hệ thống của các QTDND chỉ tương đương như tỷ lệ đóng phí BHTG của TCTD.
2/ Điều 34. Trách nhiệm báo cáo và công bố thông tin của tổ chức bảo hiểm tiền gửi
Hiệp hội đề xuất bổ sung thêm Điểm e Điều 34 như sau:
“e) Định kỳ hàng Quý, Bảo hiểm Việt Nam phân tích các điều kiện kinh tế - xã hội, về môi trường tác động thuận lợi, nguy cơ tiềm ẩn đến hoạt động để ban hành văn bản khuyến nghị, cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn đối với tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi để có biện pháp phòng tránh rủi ro.”
Lý do đề xuất:
- Tại Điểm 2.a Mục I Quyết định số: 1660/QĐ-TTg, ngày 30/12/2022 của Thủ tướng Chính phủ về “Chiến lược phát triển bảo hiểm tiền gửi đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” đã ghi: “…cảnh báo sớm những rủi ro tiềm ẩn đối với tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi; tham gia tái cơ cấu có hiệu quả đối với các tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi yếu kém…”
- Trong bối cảnh chuyển đổi số và rủi ro hệ thống ngày càng phức tạp, nếu BHTG Việt Nam chỉ dừng ở báo cáo số liệu mà thiếu vai trò “cảnh báo sớm”, chính sách BHTG sẽ mất đi tính chủ động.
- Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, tổ chức BHTG không chỉ là “người trả bảo hiểm” mà còn là “tuyến phòng thủ sớm” trong bảo vệ an toàn hệ thống.
Do vậy, nên bổ sung nội dung để BHTG có thông tin phân tích kinh tế – xã hội và cảnh báo sớm rủi ro cho tổ chức tham gia BHTG để phòng ngừa từ xa nhằm giảm thiểu chi phí chi trả bảo hiểm sau này, đồng thời nâng cao minh bạch, tạo niềm tin cho người gửi tiền.
3/ Tại Điểm a, b Khoản 1, Điều 37. Cho vay đặc biệt
Hiệp hội đề xuất sửa đổi, bổ sung như sau (phần in đậm):
“1. Tổ chức bảo hiểm tiền gửi cho vay đặc biệt từ quỹ dự phòng nghiệp vụ trong các trường hợp sau:
a) Cho vay đặc biệt đối với tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi được kiểm soát đặc biệt là ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tài chính vi mô để thực hiện phương án phục hồi;
b) Cho vay đặc biệt đối với ngân hàng thương mại, ngân hàng hợp tác xã, quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt để thực hiện phương án chuyển giao bắt buộc;”
Lý do bổ sung:
- Trong thực tế, không chỉ ngân hàng thương mại mà Ngân hàng Hợp tác xã và QTDND cũng có thể gặp tình huống bị rút tiền hàng loạt hoặc khó khăn thanh khoản ngắn hạn. Nếu không có cơ chế “cho vay đặc biệt” từ BHTG, thì sẽ thiếu sự hỗ trợ quan trọng và nguy cơ tiềm ẩn cho hệ thống QTDND là rất lớn.
- Việc mở rộng đối tượng cho vay đặc biệt cho Ngân hàng Hợp tác xã và QTDND phù hợp với chủ trương củng cố, cơ cấu lại hệ thống TCTD là HTX, đồng thời bảo vệ người gửi tiền khu vực nông thôn – là địa bàn khá nhạy cảm.
- Bổ sung quy định này sẽ đảm bảo tính bình đẳng, đồng thời phát huy tối đa vai trò “bình ổn hệ thống” của BHTG Việt Nam.
4/ Cần nghiên cứu tăng hạn mức chi trả BHTG
Hạn mức BHTG hiện nay là 125 triệu đồng được quy định từ năm 2021 đang trở nên lạc hậu so với thu nhập thực tế và tốc độ tang trưởng kinh tế hiện nay. Hạn mức BHTG của Việt Nam đang là 1,2 GDP bình quân đầu người, con số này còn khá thấp so với các quốc gia khác. Nhóm các nước thu nhập trung bình thì hạn mức BHTG bình quân tương đương 2,6 lần/GDP/người, nhóm các nước thu nhập cao thì hạn mức BHTG bình quân tương đương 4,6 lần/GDP/người, mức trung bình toàn cầu tương đương 3,6 lần/GDP/người.
Do vậy, để đồng bộ với Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi), Hiệp hội đề xuất cần nghiên cứu tăng hạn mức BHTG ở mức độ phù hợp hơn để đảm bảo tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, ổn định niềm tin của công chúng, góp phần nâng cao vai trò, hiệu quả chính sách BHTG.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, việc hoàn thiện môi trường pháp lý và đổi mới về mô hình BHTG sẽ tạo điều kiện bảo vệ đầy đủ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, nâng cao hiệu quả hoạt động của BHTG Việt Nam, đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho hệ thống TCTD phát triển bền vững trong kỷ nguyên mới của đất nước. Hiệp hội QTDND Việt Nam xin báo cáo, đề xuất một số nội dung nhằm hoàn thiện Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) và kính mong được Ủy ban Kinh tế và Tài chính quan tâm, xem xét.
Theo https://htv.com.vn
